آموزش وپرورش؛ مولد شکاف طبقاتی/ یادداشتی از احمد علیزاده کارشناس ارشد علوم تربیتی و آموزش

اگر نتایج کنکور سراسری را بررسی وتحلیل کنید مشاهده می کنید که آمار قابل تامل از کنکور حاکی از آن است که هیچ کدام از نفرات برتر کنکور ۹۸ از دانش آموزان مدارس عادی نیستند! بیش از ۷۰ درصد رتبه های برتر کنکور امسال در رشته های نظری دانش آموزان سمپاد(سازمان ملی پژوهش استعدادهای درخشان) […]

اگر نتایج کنکور سراسری را بررسی وتحلیل کنید مشاهده می کنید که آمار قابل تامل از کنکور حاکی از آن است که هیچ کدام از نفرات برتر کنکور ۹۸ از دانش آموزان مدارس عادی نیستند!

بیش از ۷۰ درصد رتبه های برتر کنکور امسال در رشته های نظری دانش آموزان سمپاد(سازمان ملی پژوهش استعدادهای درخشان) می باشند.همچنین سهم مدارس غیرانتفاعی ۱۴ درصد و مدارس نمونه ی دولتی ۱۳ درصد بوده است.با این احتساب سهم مدارس دولتی صفر درصد خواهد بود و این آمار زنگ خطری است نسبت به فاصله ی طبقاتی آموزش در کشورکه شکاف و فاصله ی امکاناتی که دانش آموزان از آن برخوردارند به طرز نگران کننده ای در حال رشد است.ما نباید عدالت آموزشی را به عنوان دسترسی صرف یک دانش آموز به یک کلاس درس تعریف کنیم ، بلکه عدالت آموزشی در فرصت های یادگیری و یاددهی وجود ندارد و ما نیازمند باز تعریفی از عدالت آموزشی هستیم .آنچه نگران کننده می باشد این است که خانواده های مرفه و دارا می توانند هزینه های آموزش و امکانات فرزندان خویش را تقبل کنند و برای آنها محیط های خوب آموزشی فراهم کنند تا از تحصیلات خوب بهره مند شوند اما در مقابل در خانواده های کم درآمد چنین اتفاقی رقم نمی خورد و بطور طبیعی کودکان خانواده های غیرمرفه که هم سن کودکان خانواده های مرفه هستند به تناسب آنها از فرصت یادگیری و یاددهی برخوردار نمی شوند این پروسه موجب بروز یک شکاف اجتماعی می شود به این معنا که در زمان ورود به دانشگاه ،کودکان خانواده های مرفه به سبب دسترسی به امکانات آموزشی بهتر و رشته و دانشگاههای خوب ،نهایتا به مشاغل بهتری نیز دست پیدا می کنند.

باید به این نکته توجه داشت که مشکل اصلی ،نبود زیر ساخت های لازم در تشکیل کلاس ،فضای آموزشی و عدم پرداخت سرانه در مدارس دولتی است و حتی علاوه براین مشکلات خانواده ها نیز دچار مشکلات اقتصادی هستند و توان پرداخت شهریه را ندارند .بنابراین این مشکلات باعث پایین آمدن سطوح آموزشی مدارس دولتی علی الخصوص مناطق و استان های کم برخوردار شده است.

فاصله ی طبقاتی واز بین رفتن عدالت آموزشی، ماحصل عدم توجه دولت وآموزش و پرورش در رسیدگی به مدارس دولتی و مناطق محروم است که باید بطور جدی در اولویت قرار گیرد زیرا کم کردن فاصله ی طبقاتی وایجاد عدالت آموزشی جزء وظایف دولت است.

حتی شرایط جذب کنکور بسیار ناگوار می باشد در حالیکه در کنکور سهمیه های تحت عنوان سهمیه مناطق وجود دارد ولی در تعیین این مناطق وسهمیه بندی کار کارشناسی صورت نگرفته ؛ مدارس دولتی در مناطق کم برخوردار و محروم در کل کشور تحت عنوان منطقه ۳ معرفی شده اند اما میان آنها اختلاف فاحشی وجود دارد. آیا منطقه ۳ آموزشی در تهران با منطقه ۳ آموزشی دراستان آذربایجان غربی یکسان است؟(قضاوت با شما) بنابراین مشکل زیرساختی در آموزش و پرورش بیداد می کند که باید به آن توجه و رسیدگی شود.

تا زمانی که مدارس را از نظارت مجموعه یکسانی همچون آموزش و پرورش که سیستم آموزشی متمرکزدارد و معلمان آن تحت کنترل و یک سیستم تربیتی هستند، خارج کنیم هر مجموعه ای به دلیل خصوصی بودن و براساس مربی های خود می تواند هر آموزشی را به دانش آموزان خود ارائه دهد.خصوصی سازی عملا سبب حذف آموزش یکسان شده و بسیاری از والدین به دلایل مختلف همچون تعداد جمعیت یا امکانات مالی اندک نمی توانند فرزندان خود را در پیش دبستانی یا مدارس غیر دولتی ثبت ونام کنند.بنابراین اولین و مهمترین آسیب خصوصی سازی از بین رفتن عدالت آموزشی و ایجاد شکاف طبقاتی می باشد.

وزارت آموزش و پرورش انواع و اقسام برنامه ها را اجرا می کند تا کمترین مسئولیت و هزینه را در مدیریت مدارس بر عهده بگیرد.اجرای برنامه های چون برون سپاری مدارس،اداره ی مدارس به سبک خود گردان ،ارائه تسهیلات مختلف به مدارس غیر انتفاعی و …. همگی برنامه های آموزش و پرورش هستند در حالی که به اعتقاد کارشناسان این اقدامات می تواند ضربه های جبران ناپذیری به سیستم آموزشی و در نهایت جامعه وارد کند.

کلام آخر؛ تا هنگامی که نگاه مصرفی جای خود را به نگاه سرمایه ای در آموزش و پرورش ندهد گره ی مشکلات در نظام تعلیم و تربیت کشور باز نخواهد شد.وبدانیم که سوخت این مملکت برای ترقی و پیشرفت به سوی جامعه ی آرمانی تنها آموزش و پرورش می باشد.

 

یادداشتی از احمد علیزاده کارشناس ارشد علوم تربیتی و آموزش