پاسخ به آقای حامد نورسی در باب مصاحبه این جانب با شبکه مهاباد
مقالی از دکتور کمال روحانی
۱٫ اینکه نوشته اید: بنده در قامت یک تاریخ شناس در شبکه مهاباد حاضر شده ام، واقعاً تهمت زده اید و نادرست است، زیرا کسانی که کلیپ ها و برنامه ی شبکه مهاباد را دیده اند میدانند که مجری محترم علناً می فرمایند: آقای روحانی دکترای ادبیات فارسی دارد و محقق در زمینه تاریخ و فولکلور است. همچنین هرکس هم که اهل باشد می تواند تحقیق کند. پس مردم را به همان کلیپ ها ارجاع می دهم تا صدق و کذب سخنان طرفین مشخص بشود.
۲٫ اینکه گفته اید: مطالعات باستان شناسی فقط در منطقه حاجی فیروز نقده انجام شده است و در منطقه پیرانشهر، کارباستان شناسی انجام نشده در نهایت بی اطلاعی تشریف دارید. زیرا در ۲۸ دیماه ۹۸ در دانشگاه آزاد پیرانشهر همایشی با نام « اولین نشست باستان شناسی حوضۀ رودخانه زاب« برگزار گردید که در آنجا تیم باستان شناسی ، سابقه تمدن و سکونت انسان را در شهرستان پیرانشهر و طبق مطالعات انجام شده در روستای کاسه کران به ۳۰ هزار سال قبل می رساند و در قسمت پایینی حوضه زاب به سابقه سکونت انسان در ۲۰هزار سال گذشته اشاره می کند. برای ثابت کردن سخنانم می توانید با جناب آقای دکتر حیدری فارغ التحصیل رشته باستنان شناسی از آلمان و از محققان حوضه باستان شناسی به شماره ۰۹۱۴۴۴۱۷۰۷۷ تماس حاصل فرمایید. همچنین به اداره میراث فرهنگی سر بزنید و آز آقای سلیمان بشیری ریاست محترم میراث فرهنگی بپرسید(شماره تماس ۰۹۱۴۳۸۹۵۳۴۶) که آیا واقعا تا بحال در منطقه پیرانشهر، تحقیقات باستان شناسی انجام شده یا نه تا راست و دروغ مشخص شود اداره میراث فرهنگی پیرانشهر در جریان است که نه تنها یک تیم باستان شناسی بلکه چندها تیم و چندها تحقیق باستان شناسی در منطقۀ پیرانشهر انجام شده است. (له بی خه به ران که شکه ک سه له وات)شایان ذکر است یکی از باستان شناسان حوضه زاب و سد سیلوه آقای افراسیاب گراوند، سرپرست هیأت باستان شناسی محوطه باستانی سده سیلوه است که معتقد است: با توجه به مطالعه بر روی داده‌های فرهنگی به ویژه داده‌های سفالی بدست آمده از بررسی، معلوم شد آثار شناسایی شده متعلق به ادوار مختلف فرهنگی-تاریخی (نوسنگی، مس سنگی، مفرغ، آهن، دوران تاریخی و اسلامی) هستند. دقیقاً چیزی حدود ۸۰۰۰سال قبل.
و اما اینکه چرا و به چه علت می خواهید منطقه ما را بی تمدن و و تازه پیدا، جلوه دهید و تمدن را از اینجا به جایی دیگر بکشانید در عجبم و به یاد ضرب المثل : دار ئه گه ر هوره له خوی نه بی نا قه لشی. افتادم. یا همان آخ از دست کوردی خو خور.
۳٫ و اینکه هیچ منبع موثقی به نام خانه اشاره نمی کند دوباره از بی اطلاعی تان نشات می گیرد شما، تاریخ کوردستان نخوانده اید بلکه تاریخ جاهای دیگر را پاس کرده و لذا بر شما خرده نمی گیرم. اما جهت اطلاع همشهریانم: از لحاظِ تاریخی، قدیمی¬ترین، نوشته که به نام «خانه» اشاره می‌کند و احتمالاً منظور از آن، همین شهرستان پیرانشهر امروزی باشد، کتاب «مُعْجَم البُلْدان» اثر یاقوت حَموی در قرن ۷ هجری است؛ آن¬گاه که در توصیف بَسْوی (به گمان زیاد، پسوه امروزی در بخش لاجان پیرانشهر) می¬نویسد: «بَسْوی، بُلَیْدۀٌ فی أوایلِ آذربایجان، بینَ «أشنو» و «مراغَه» قُرْبَ خان خاصْبَک، رأیتُها…: بَسْوی، شهرکی است در ابتدای سرزمین آذربایجان میان «اشنو» و «مراغه» نزدیک خانْ خاصْبک و من آن را دیده¬ام…».( معجم البلدان، یاقوت حموی، ج ۱ ص ۳۰۳٫) همین دیدگاه را حمدالله مستوفی در قرنِ ۸ هجری بیان می¬کند و آن را جزوِ۴ شهرِ تومانِ مراغه اسم می¬برد. (زهه القلوب، حمدالله مستوفی، به کوشش محمّد دبیر سیاقی، ص۸۶٫) در زمان ناصرالدین شاه قاجار، محمّدخانِ صنیع الدوله در کتاب«مرآۀ البلدان» همان سخنِ یاقوت حَموی را دربارۀ این منطقه تکرار و تأیید می¬کند(مرآه البلدان، محمدخان صنیع الدوله، به کوشش محمّد سپانلو، ج۱،ص۳۵۴٫) دانش¬نامه بزرگ اسلامی می¬نویسد: «ظاهراً، خان خاصبَکی که یاقوت حموی، بَسْوى یا پسوا را در نزدیکی آن، یاد کرده است، همان خانه یا پیرانشهر امروزی باشد.»( دانش¬نامه بزرگ اسلامی، ج ۱۴، مقاله شماره ۵۵۹۷٫) گمانه¬ی مطرح آنکه در قسمت بالایی شهر و در مسیر کنونی دانشگاه پیام نور پیرانشهر، مقبره¬ای به نام «چاکی¬خرخاس: āki xrxāsČ» وجود دارد که هم اکنون نیز مردم پیرانشهر بدان به دیده¬ی احترام می¬نگرند. آیا، مابین «چاکِ خرخاس» و «خاس¬بَگ: خاصبَک» که یاقوت حموی در کتاب «معجم البلدان» از آن یاد می¬کند، ارتباطی می¬توان یافت یا خیر؟
۴٫ اینکه نوشته اید بنده مدرک ادبیات و علوم قرآنی دارید، این را هم به اشتباه رفته اید بنده چند تا مدرک متفاوت دارم: دکترای ادبیات فارسی ؛ تحصیلات حوزوی؛ کاردانی زبان انگلیسی. و لازم به ذکر است تمام کسانی که رشته ادبیات می خوانند بخش زیادی از واحدهای درسی شان، تاریخ و تاریخ ادبیات است و به نوعی به صورت جنبی با تاریخ آشنایی خواهند یافت.
۵٫ در نهایت، بنده نزدیک به ۱۰ الی ۱۲ سال است، بر تاریخ منطقه و فولکلور و آداب آن تحقیق می کنم که نزدیک به ۳۰۰۰صفحه است و حالا پیرانشهر دارای سندها و مدارک معتبری است. اما مدعیان باستان شناسی و تاریخ کجا هستند به قول کوردها : مه یدان مشکان نه یان خواردوه. جلو بیایند به جای ادعا، مثل بنده که روستا به روستا و ییلاق به ییلاق گشته ام، تحقیق کنندتا تاریخ منطقه روشن تر شود. اما خو خوری باوه له ناومان.
۶٫ امثال جنابعالی و من باید دوباره مدرک های مان را آب بکشیم چون نه رشته های تاریخ و نه رشته باستان شناسی و نه رشته های ادبیات و… چیزی درباره تاریخ کوردستانات در دانشگاه نخوانده ایم پس یکبار دیگر بر گردید و در دانشگاه مردم کورد از منطقه منگور و مامش و پیران و محضرکتابهای انسان های بی غرض، دانشجو بشوید تا خودمان را فراموش نکنیم.
خدمتگزار مردم پیرانشهر کمال روحانی
