دامداران بیش از دیگران از چرای زودهنگام متضرر خواهند شد

یادداشتی از مصطفی اقبال کارشناسی ارشد محیط زیست پیرانشهر به دلیل بارندگی های مناسب و مراتع غنی به مکانی ایده آل برای دامداری تبدیل شده است و پوشش گیاهی مراتع در کنار جلوه زیبایی که به طبیعت شهرستان داده است، موجب کاهش خطر سیل و متعادل کردن هوای شهرستان در فصول مختلف شده است. اما […]

یادداشتی از مصطفی اقبال کارشناسی ارشد محیط زیست

پیرانشهر به دلیل بارندگی های مناسب و مراتع غنی به مکانی ایده آل برای دامداری تبدیل شده است و پوشش گیاهی مراتع در کنار جلوه زیبایی که به طبیعت شهرستان داده است، موجب کاهش خطر سیل و متعادل کردن هوای شهرستان در فصول مختلف شده است.

اما هرساله با شروع فصل بهار عده ای از دامداران با خارج ساختن زودهنگام دام های خود موجب تخریب مراتع می شوند که بیشترین آسیب نیز متوجه خود دامدارن خواهد شد.

اما چرای زودهنگام دام ها چه خطراتی می تواند داشته باشد؟

چرای زودهنگام دام ها موجب خواهد شد که گیاهان قبل از گل دهی و دانه پراکنی در طبیعت به مصرف دام ها برسند که به مرور زمان موجب انقراض گیاهان در مراتع خواهد شد و نتیجه آن لخت شدن خاک از پوشش گیاهی، فرسایش خاک و بروز سیل در هنگام بارندگی ها خواهد بود. چرای زودهنگام دام موجب خواهد شد که گیاهان فرصت ذخیره سازی مواد برای رشد در سال آینده و دانه پراکنی را نداشته باشند.

علاوه بر این دام ها در هنگام چرا، گیاهان خوشخوراک را مصرف می کنند و گیاهان سمی و کم بهره برای دام ها در طبیعت باقی می مانند که نتیجه آن افزایش جمعیت گیاهان سمی و یا غیرقابل استفاده برای دام ها در محیط خواهد بود. چراکه گیاهان خوشخوراک توسط دام ها قبل از گل دهی و دانه پراکنی مصرف می شوند و برای سال های آینده تولید نخواهند داشت اما بدلیل مصرف نشدن گیاهان سمی و یا غیر خوشخوراک توسط دام ها، این نوع از گیاهان بدلیل نبود رقیب اکولوژیک فرصت گل دهی و دانه پراکنی پیدا می کنند و هر سال بر جمعیت آن ها افزوده می شود که این موضوع (کاهش جمعیت گیاهان خوشخوراک و افزایش گیاهان سمی و غیرخوشخوراک) در نهایت موجب متضرر شدن خود دامداران خواهد شد.

همچنین تردد دام ها در مراتع  در اوایل فصل بهار زمانی که برف ها تازه آب شده اند و زمین رطوبت بالایی دارد، موجب فشردگی خاک و کاهش نفوذپذیری خاک در هنگام بارندگی خواهد شد که می تواند علاوه بر کاهش نفوذ آب در خاک و خشک شدن سریع آن که در نهایت موجب خشک شدن سریع تر گیاهان در مراتع می شود، احتمال بروز سیل و فرسایش خاک را در هنگام بارندگی های شدید افزایش خواهد داد و با کاهش نفوذپذیری خاک موجب کاهش سطح آب های زیرزمینی خواهد شد.

به طور خلاصه می توان گفت که چرای زودهنگام موجب تخریب مراتع می شود. مراتعی که محل کسب و کار دامداران است و در صورت تخریب این مراتع، خود دامداران قبل از سایرین آسیب خواهند دید.

لذا پیشنهاد می شود که دامدارانی که برای ۶ ماه از سال علوفه تهیه کرده اند، برای یک ماه دیگر نیزعلوفه تهیه کنند و به این شکل بقای گونه های گیاهی و بقای شغل خود را تضمین کنند. البته مسوولین نیز در این گرانی علوفه باید با فروش علوفه به صورت سهمیه ای و با قیمت تعاونی به کمک دامدارن بشتابند.

مسوولین شهرستان باید بدانند که با حفظ مراتع با هزینه ای کم می توانند مانع ضرر و زیان فراوان در هنگام بارندگی ها و جلوگیری از بروز سیل شوند. نگاهی کوتاه به خسارات وارده ناشی از بروز سیل در استان های گلستان و لرستان به خوبی لزوم ساماندهی وضع موجود را با تعامل مسوولین و دامداران خاطرنشان می کند. قطعا هزینه خرید علوفه و توزیع آن با هزینه کم بین دامداران به مراتب کمتر از هزینه لازم برای بازسازی خرابی های ناشی از سیل خواهد بود.