انتخابات ترکیه و آینده حزب حاکم / یادداشتی از فاتح کوردی

ترکیه به عنوان کشوری که اروپا را به آسیا متصل کرده و با اکثریت مطلق مسلمان ،قدرتی نظامی در ناتو ، با عضویت در جی ۲۰ و اقتصادی توانمند ، بازیگر بزرگی در معادلات خاورمیانه است که با وجود جنگ سوریه و مرد بلند پروازی همچو اردوغان وارد سناریوهای زیاد داخلی و خارجی شده است […]

ترکیه به عنوان کشوری که اروپا را به آسیا متصل کرده و با اکثریت مطلق مسلمان ،قدرتی نظامی در ناتو ، با عضویت در جی ۲۰ و اقتصادی توانمند ، بازیگر بزرگی در معادلات خاورمیانه است که با وجود جنگ سوریه و مرد بلند پروازی همچو اردوغان وارد سناریوهای زیاد داخلی و خارجی شده است که ریاست جمهوری ترامپ و برخوردهای نامتعارفش با متحدان و از طرفی موضع گیریهای اردوغان نسبت به مسئله اسرائیل و مخالفتها و شروط زیاد اتحادیه اروپا برای پیوستن ترکیه به این اتحادیه مجموعه علت و عوامل داخلی و خارجی باعث شده هر چه بیشتر ترکیه و شخص اردوغان به شرق نزدیکتر شود. هرچند به اعتقاد نویسنده این نزدیکی با توجه به ایدئولوژی فکری اردوغان هرگز نمیتواند اتحادی استراتژیک باشد . ورود اردوغان با شهرداری استانبول به سطح اول سیاست ترکیه نشان از جایگاه مهم شهرداریها در ساختار سیاسی ترکیه دارد. اردوغان کمر همت به تغییر ساختار سیاسی کشور بسته و تصمیم به تغییر سیستم پارلمانی به ریاستی دارد و میخواهد دست نظامیان را از قدرت کوتاه کند وتا حدودی نیز در انجام تصمیماتش موفق بوده است .
۱۱ فروردین انتخابات شوراهای شهر و شهرداریهای ترکیه با هیاهوی مخالفان و موافقان اردوغان به پایان رسید و حزب حاکم عدالت و توسعه با متحد شدن مخالفانش تا حدودی از موقعیت انتخاباتی ۲۰۱۴ پایین کشیده شد ولی به واقعیت نه همچو موافقان دولت که این انتخابات را یک پیروزی بزرگ دولت میدانند و نه مانند مخالفان دولت که این انتخابات را یک پیروزی بزرگ مخالفان میدانند اتفاق تاثیرگذار روی نداده است.ولی میتوان آن را تلنگری برای حزب حاکم در آینده و ادامه راهش توصیف کرد.
هرچند حزب حاکم چندین شهرداری بزرگ را از دست داده ولی اکثریت نسبی خود را در کشور حفظ نموده است .
اگر بافت جمعیتی و سیاسی کشور ترکیه را بررسی نماییم از چهار طیف تشکیل شده که مخالفین و موافقین دولت دو اصل این ترکیب هستند و کردها و جامعه ملی گرا که مبنای رایشان صرفا عملکرد دولتهاست و فارغ از تعصبات حزبی به عملکرد افراد و احزاب حاکم رای می دهندضلع سوم و چهارم این انتخابات هستند .
هرچندوجود تعصبات قومیتی در مناطق کرد نشین ترکیه ، سوریه ، عراق و ایران همواره فاکتورهای دیگر را در انتخابها تحت شعاع خود قرار داده ولی با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه و نخست وزیری شخص اردوغان و دادن پستهای کلیدی همچو وزارت خانه ها تا حدودی دوران سیاه نداشتن حقوق اولیه شهروندی و حتی نداشتن اجازه پوشیدن لباس کردی برای کردها به پایان رسید و تا حدودی ارتباطی استراتژیک بین کردها و حزب عدالت و توسعه برقرار شد که تشکر اردوغان در سخنرانی دیروز از کردها و رای اوردن حزب حاکم در شرناخ و آگری و رای سی درصدی حزب حاکم در دیاربکر نشان از این واقعیت دارد .
رابطه ای که هیچ یک از نظام های حاکم در ایران و عراق هرگز نتوانسته اند بین خود و اقلیتهای کرد اکثرا سنی نشین در کشورشان ایجاد کنندکه عدم بستن مرزهای زمینی با اقلیم کردستان فقط توسط ترکیه در دوران پس از رفراندوم اقلیم کردستان عراق نشان از این واقعیت دارد. البته تشابه مذهبی بین حزب حاکم و کردهای ترکیه و وجود یک بافت ملی مذهبی در کردستان به این واقعیت کمک شایانی کرده است .
از طرفی با توجه به این بافت سیاسی در ترکیه رای های خاکستری یکی از تعیین کننده ترین ضلعهای انتخاباتها در ترکیه هستند .
اصلاحات ساختاری اقتصاد در ترکیه توسط اردوغان که ترکیه را از کشوری ضعیف در حوزه اقتصاد به بیست کشور برتر اقتصادی یا جی ۲۰ تبدیل کرده و دارای اقتصادی آزاد شده، اقتصاد را یکی از ابزار اصلی موفقیت اردوغان در یکی دو دهه گذشته کرده است . سقوط ارزش لیر و وضعیت بد اقتصادی در چند ماه گذشته را می توان یکی از دلایل اصلی ریزش آرای خاکستری و ورود آنها به صندوق مخالفان از جمله حزب جمهوری خواه خلق در انتخابات ۱۱ فروردین دانست . تغییر لحن سخنان اردوغان با اولویت سیاست خارجی و قضیه سوریه در قبل انتخابات، به اولویتهای اقتصادی در سخنرانی روز بعداز اعلام نتایج نشان از این واقعیت دارد که اقتصاد یکی از تعیین کننده ترین فاکتورهای انتخابات در ترکیه و دلیل اصلی ریزش آرا بوده است .
حال با این شرایط و اقتصاد آزاد که عوامل خارجی تاثیر مستقیمی بر آن دارد اردوغان برای موفقیت حزب حاکم باید در چند حوزه به اصلاح سیاستهای خود بپردازد که ترمیم ارتباط خود با اروپا و تلاش در حل جریان سوریه و دوری از تنش با ایالات متحده آمریکا در مسائلی همچو خرید موشکهای اس ۴۰۰ و پاتریوت در حوزه بین الملل و مذاکره با کردها و شروع روند پروسه صلح با کردها در حوزه داخلی میتواند در تثبیت موقعیت اردوغان و حزبش موثر باشد .
هرچند بازیگران تاثیر گذاری در خارج از مرزهای ترکیه زیاد موافق شروع روند صلح در ترکیه نیستند .

نویسنده :فاتح کردی